یکی از مظاهر انسجام تمدن ملی و انسجام محلی، موضوع اهمیت دادن به چهارچوب های عرفی قانونی است که در هر کشوری وجود دارد و این چهارچوبها به مثابه یک حرکت منسجم اجتماعی و یک انسجام درونی است که نمادش را در قالب رعایت این چهارچوبها میتوانیم مطرح کنیم.
وقتی یک ملتی، چهارچوبی ارزشی دارند که سینه به سینه به آنها منتقل شده و به عنوان یک ارزش ملی محسوب میشود و اتفاقا این ارزشهای عرفی و ملی بعضا به صورت قانون هم درمی آید، جامعه را منظم و منسجم میکند تا مردم با قانون و مقررات، حقوق یکدیگر را بهتر رعایت کنند.
در چهارچوب دین اسلام هم قوانین و مقررات اجتماعی وجود دارد؛ به عنوان مثال در رساله حقوق امام سجاد (ع) حتی به حقی که درختان، طبیعت و موجودات بر انسان دارند، اشاره شده است.
وقتی به ارزشهایی که یا عرف هستند یا به شکل قانون درآمده اند، احترام گذاشته شود، به تأمین حقوق شهروندی کمک خواهد کرد و اینکه هر کسی بتواند در چهارچوب قوانین و مقررات آسایش داشته باشد و اگر حقی از او ضایع شد، احقاق حق کند.
بر این اساس همه چهارچوبهای رفتاری، اجتماعی، عرفی، قانونی و فرهنگی که در هر کشوری وجود دارد، باید محترم شمرده شده و به آن عمل شود؛ چون اگر عمل نشود، هیچ کس نمیتواند تضمین کند اگر اتفاقی برای او افتاد، قانون از او حمایت کند.
در کشور ما هم همین طور است و قوانین ما برگرفته از عرف اجتماعی، شرع مقدس و تمدن ایرانی اسلامی است.
متأسفانه در دنیای غرب فقط حقوق داریم و مسئولیت نداریم و فرد، مطالبه گر حقوقش است؛ اما ما حقوق و مسئولیت را در کنار هم داریم و وقتی شهروندی یک حقوقی دارد، مسئولیتی هم متوجه او هست. پس همه اینها نشان میدهد کشور ما و تمدن ایرانی و اسلامی ما، تمدنی مبتنی بر روابط اجتماعی عدالت مدارانه است و حقوق همه ازجمله زنان، مردان و کودکان باید حفظ شود.
برخی از قوانینی که در غرب وجود دارد، کرامت انسانی در آنها رعایت نمیشود؛ اما در کشور ما کرامت انسانها لحاظ شده و نفس انسان محترم شمرده میشود؛ بنابراین هر چه به قانون عمل کرده و فرهنگ خودمان را رعایت کنیم، سرنوشت زیباتری خواهیم داشت و نشان میدهیم که یک کشور متمدن پایبند به قانون هستیم.
قانون برای انسان محدودیت میآورد و این محدودیت عین حریت است، چرا که وقتی همه قانون را رعایت کنند، همه دارند در یک فضای عدالت مدارانه حرکت میکنند. ممکن است از قانونی خوشمان نیاید، اما قانون مداری باعث میشود همه در آرامش باشند.